Hoe schrijf je yoga

Twijfel je tussen yogaen, yogaën of yoga’en wanneer je wilt zeggen dat je yoga beoefent? Je bent niet de enige. Veel mensen voelen aan dat er iets met die a en e gebeurt, maar weten niet precies wat de regel is. In dit artikel leg ik helder uit hoe je het werkwoord bij yoga correct schrijft, waarom er een trema nodig is en hoe je het vervoegt in alle tijden. Ook laat ik zien wanneer je yogaën gebruikt in de praktijk, met duidelijke voorbeeldzinnen en handige vergelijkingen met andere werkwoorden.

Het korte antwoord

Het werkwoord dat bij yoga hoort is yogaën. Het trema op de e is nodig om te voorkomen dat de a en e samensmelten tot één klank. Je schrijft dus yogaën in de infinitief en bijvoorbeeld wij yogaën in de tegenwoordige tijd meervoud.

Waarom komt er een trema in yogaën?

In het Nederlands plaatsen we een trema om klinkerbotsing te voorkomen. In yogaën staan de a en e naast elkaar en moeten ze apart worden uitgesproken: yo-ga-en. Het trema op de e maakt dat zichtbaar. Zonder trema zou je geneigd zijn ae als één klank te lezen, wat niet klopt.

Geen apostrof en geen koppelteken

Een apostrof hoort alleen bij werkwoorden die van een afkorting zijn afgeleid, zoals sms’en. Yoga is geen afkorting, dus yoga’en is niet correct. Een koppelteken gebruik je bij samenstellingen, niet bij afleidingen. Het werkwoord is een afleiding van yoga met een achtervoegsel, daarom schrijf je geen koppelteken. Conclusie: yogaën is de juiste vorm.

Vervoeging van yogaën

De vervoeging volgt hetzelfde patroon als bij woorden die eindigen op a of o en een werkwoord vormen, zoals kanoën en judoën.

Tegenwoordige tijd

ik yoga
jij/hij/zij yogaat
wij/jullie/zij yogaën

Verleden tijd

ik/jij/hij/zij yogade
wij/jullie/zij yogaden

Voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord

geyogaad en yogaënd of yogaënde als bijvoeglijk gebruik.

Voorbeeldzinnen

Vandaag yoga ik een half uur voor het ontbijt. Morgen yogaat zij weer met haar groep. Vorig jaar yogaden we elke zondag in het park. Ik ben de laatste maanden minder geyogaad door een blessure. De yogaënde deelnemers hielden hun aandacht bij de adem.

Vergelijkbare werkwoorden

Hetzelfde principe zie je bij kanoën, judoën en echoën: de o of a blijft staan en er komt een trema op de e in de infinitief en in vormen waar ae of oe naast elkaar komen. Ook werkwoorden als salsaën of zumbaën volgen dit patroon. Zo houd je de uitspraak duidelijk en consequent.

Veelgemaakte fouten en hoe je ze voorkomt

yogaen

Deze schrijfwijze mist het trema dat de uitspraak stuurt. Zet dus altijd de twee puntjes op de e in de infinitief en waar nodig in de afgeleide vormen.

yoga’en

Een apostrof hoort niet bij dit soort werkwoorden. Onthoud: alleen bij werkwoorden van afkortingen komt er een apostrof, niet bij gewone zelfstandige naamwoorden zoals yoga.

yoga-en

Een koppelteken is voor samenstellingen, niet voor afleidingen. Het werkwoord is een afleiding met een achtervoegsel, daarom schrijf je het aaneen met trema waar nodig.

Praktisch gebruik: zeg je yogaën of yoga doen?

In de praktijk hoor je vaak ik doe yoga. Dat is prima Nederlands en heel gebruikelijk. Toch is yogaën taalkundig correct en handig wanneer je compact wilt formuleren in bijvoorbeeld notities, lesplanningen of informele berichtjes. Als tekstschrijver die veel voor yogascholen werkt, zie ik beide varianten. Mijn advies: kies wat natuurlijk voelt in je context en wees binnen één tekst consequent.

Zo spreek je yogaën uit

Je spreekt het uit als yo-ga-en, met drie aparte klinkers. Het trema helpt je daaraan herinneren. In vormen zonder trema blijft de klinkerscheiding hoorbaar door de vervoeging, zoals in yogaat en geyogaad.

Korte regel om te onthouden

Bestaat je werkwoord uit een zelfstandig naamwoord op a of o plus een werkwoordsuitgang, en botsen er klinkers bij het toevoegen van -en? Plaats dan een trema op de e om de klinkers te scheiden. Daarom krijg je yogaën, kanoën en judoën.

Context: wat bedoelen we met yoga?

Wil je naast de juiste spelling ook een heldere definitie? Lees meer over de achtergrond en betekenis van yoga in dit overzichtsartikel: wat is yoga. Benieuwd naar herkomst en traditie, bekijk dan waar komt yoga vandaan. Oriënteer je op stijlen in welke soorten yoga zijn er.

Extra voorbeeldzinnen in verschillende tijden

Morgen yogaat hij voor het werk, zodat hij rustig aan de dag begint. Vorige winter yogade ik vooral binnen, nu ga ik graag naar buiten. We yogaën elke maandagavond in de studio. Ze heeft de laatste weken drie keer per week geyogaad. De yogaënde groep bleef nog vijf minuten in stilte zitten.

Samengevat: je schrijft het werkwoord bij yoga als yogaën, met een trema op de e om klinkerbotsing te voorkomen. De kernvormen zijn ik yoga, jij yogaat, wij yogaën, verleden yogade en voltooid geyogaad. Vermijd apostrof en koppelteken. Met deze vuistregels zit je altijd goed en kun je zonder twijfel schrijven over je yogabeoefening.